Waarom staan de stokken van noten soms omhoog, soms omlaag? Hoe noteer je herhalingen? Onderstaande voorbeelden geven een aantal veel gebruikte notaties weer. Sommige hiervan zijn al eerder besproken.
De verbindingsboog
Wanneer twee noten op dezelfde hoogte staan en verbonden zijn door een boog, betekent dit, dat de toon door moet blijven klinken. In feite gaat het dus om één toon.
Eenstemmigheid
Bij de notatie van één stem op één balk horen de stokken van de noten boven het derde lijntje omlaag te staan en de stokken van de noten onder het derde lijntje omhoog. Op het derde lijntje zelf is beide mogelijk: kies de mooiste en duidelijkste oplossing. Let op: de vlaggetjes wapperen altijd naar rechts.
Tweestemmigheid
Bij de notatie van twee stemmen op één balk, wijzen de stokken van de noten van de eerste (hoogste, bovenste) stem omhoog, de stokken van de tweede (laagste) stem omlaag.
Herhalingstekens
Een dubbele streep met twee puntjes betekent herhalen. Maar welk gedeelte moet je herhalen?
Bovenstaand voorbeeld speel je zo: eerst maat 1 - 2, dan de herhaling van maat 1 - 2, vervolgens maat 3 - 4 en tenslotte de herhaling van maat 3 - 4.
Prima volta, seconda volta
In onderstaand notenvoorbeeld staat een herhaling. Toch klinken de eerste keer aan het einde andere tonen, dan de tweede keer.
De eerste keer, prima volta, wordt aangegeven met een haakje en het cijfer 1. De tweede keer, seconda volta, met een haakje en het cijfer 2.
Bovenstaand voorbeeld speel je zo: eerst maat 1 - 2, dan de herhaling van maat 1 - 2, vervolgens maat 3 - 4a en tenslotte maat 3 - 4b.
Da capo al fine
Soms tref je aan het einde van een muziekstuk de aanduiding: da capo al fine, vaak afgekort tot D.C. al Fine. Dit betekent: geheel vooraan beginnen (da capo = vanaf het begin) en doorspelen tot het woord fine (=einde).
Bovenstaand voorbeeld speel je zo: eerst alle maten en dan de herhaling van maat 1 en 2.
Dal segno
De aanduiding dal segno wil zeggen dat je met het herhalen niet helemaal vooraan moet beginnen, maar vanaf het segno, het teken.
Coda
Het codateken ga je de eerste keer gewoon voorbij. De tweede keer stop je bij dit teken en speel je verder op de plaats waar je het codateken opnieuw ziet.
Bovenstaande tekst (copyright) is afkomstig uit de 2e druk van het boek Muziek, kort en bondig geschreven door Paul Bronkhorst. U mag de teksten, tekeningen en notenvoorbeelden uit dit boek vrij gebruiken, indien u: - deze zonder enige wijziging geheel of gedeeltelijk overneemt; - de bron volledig vermeldt (titel en auteur bij tekstovername, tekenaar bij overname tekeningen); - op geen enkele wijze hieraan verdient of vergoedingen ontvangt (geen readers of enig commercieel belang).
