Als het interval van de eerste tot de derde toon van een toonladder een grote terts is, noem je die toonladder een grote-tertstoonladder of majeurtoonladder.
Met de do op c staat een muziekstuk in C grote terts, afgekort in C gr.t. of in C (hoofdletter).
Als het interval van de eerste tot de derde toon van een toonladder een kleine terts is, noem je die toonladder een kleine-tertstoonladder of mineurtoonladder. De meest voorkomende kleine-tertstoonladder is de la-ladder. De afstand van de terts la - do is immers anderhalf.
De toonsoort a kl.t.
Als je de toon la op de a plaatst, dan kloppen alle afstanden en hoef je geen tussentonen te gebruiken. (De do ligt dan immers op de c-hoogte.)
Het muziekstuk staat in a kleine terts, afgekort in a kl.t., ofwel kortweg in a (kleine letter).
Kleine-tertstoonladders, verhogingen
Voor het maken van kleine-tertstoonladders ga je uit van de ladder van la. Noteer hieronder de opgegeven toonladders in absolute notennamen.
Kleine-tertstoonladders, verlagingen
Noteer hieronder de opgegeven toonladders in absolute notennamen.
Harmonische en melodische kl.t.t.
In de praktijk wordt vaak gesleuteld aan de zesde en de zevende toon van de kleine-tertstoonladder (kl.t.t.), de la-ladder. Deze verhoog je om de ladder weer meer op de grote-tertstoonladder (gr.t.t.) te laten lijken! Zo ontstaan de harmonische en melodische kleine-tertstoonladder.
*De melodische ladder komt vooral stijgend voor. In dalende melodische lijnen gebruik je de oorspronkelijke (la-)ladder.
Majeur en mineur
Naast de Nederlandse termen grote-tertstoonladder (gr.t.t.) en kleine-tertstoonladder (kl.t.t.) komen de volgende buitenlandse benamingen veel voor:
Nederlands
Frans
Engels
Duits
gr.t.t.
majeur
major
Dur
kl.t.t.
mineur
minor
Moll
Gelijknamige en parallelle toonsoorten
Gelijknamige toonsoorten zijn toonsoorten met dezelfde tonica; bijv. C gr.t. en c kl.t.
Parallelle toonsoorten zijn toonsoorten met hetzelfde aantal voortekens; bijv. F gr.t. en d kl.t. (beide één mol).
Bovenstaande tekst (copyright) is afkomstig uit de 2e druk van het boek Muziek, kort en bondig geschreven door Paul Bronkhorst. U mag de teksten, tekeningen en notenvoorbeelden uit dit boek vrij gebruiken, indien u: - deze zonder enige wijziging geheel of gedeeltelijk overneemt; - de bron volledig vermeldt (titel en auteur bij tekstovername, tekenaar bij overname tekeningen); - op geen enkele wijze hieraan verdient of vergoedingen ontvangt (geen readers of enig commercieel belang).
