Dynamiek en volume
Expressie
Notenwaarden
Maat
Enkelvoudige maatsoorten
Samengestelde maatsoorten
Rusten
Tempo
De metronoom
Maatwisseling
Opmaat
Triool
Ritme
Overzicht ritme, maat en tempo
After beat
Syncope
Ritmische motieven & ostinato's
Break & stop time
Fill-in
Muzikale dimensies
Het relatief systeem
Het absoluut systeem
Vals en zuiver
De vijflijnige balk
Melodie
Akkoord
Tussentonen
Notatie tussentonen
Veel voorkomende notaties
Articulatie
Octaafgebieden
Intervallen
Toonsoorten in grote terts, verhogingen
Toonsoorten in grote terts, verlagingen
Toonsoorten in kleine terts
Transponeren
Moduleren
Toonladder en tonaliteit
Grafische notatie
Middeleeuwse toonladders
De toonladder in andere culturen

Bijzondere ladders

Waarom klinkt muziek uit de Middeleeuwen zo anders? Wat maakt de melodiegang van het Gregoriaans (de oude kerkmuziek op Latijnse teksten) zo bijzonder?

Het Gregoriaans is monofoon: er klinkt slechts één melodie zonder meerstemmigheid of enige begeleiding. Het Gregoriaans kent geen maatsoort. Er klinken slechts ritmische eenheden van twee en drie. De bijzondere melodische gang ontstaat o.a. door het gebruik van de Middeleeuwse toonladders.



Dorisch re mi fa so la ti do re
                 
Frygisch mi fa so la ti do re mi
                 
Lydisch fa so la ti do re mi fa
                 
Mixolydisch so la ti do re mi fa so


Het bijzondere effect van deze ladders merk je meteen als je er muziek in gaat maken.





De ladders van Glareanus

Pas na 1500 beschrijft Glareanus nog twee andere ladders, de Aeolische en de Ionische toonladder.



Aeolisch la ti do re mi fa so la
                 
Ionisch do re mi fa so la ti do


Finalis

Wat is de finalis (=tonica) van de zes Middeleeuwse toonladders?
Welke van deze zes wordt of worden nu nog veel gebruikt?





<inhoudsoverzicht>



Bovenstaande tekst (copyright) is afkomstig uit de 2e druk van het boek
Muziek, kort en bondig geschreven door Paul Bronkhorst.
U mag de teksten, tekeningen en notenvoorbeelden uit dit boek vrij gebruiken, indien u:
- deze zonder enige wijziging geheel of gedeeltelijk overneemt;
- de bron volledig vermeldt
(titel en auteur bij tekstovername, tekenaar bij overname tekeningen);
- op geen enkele wijze hieraan verdient of vergoedingen ontvangt
(geen readers of enig commercieel belang).